Giới thiệu về lập trình hướng đối tượng trong Java

1. Khái niệm cơ bản

• Lập trình hướng đối tượng (OOP): Là phương pháp lập trình xây dựng chương trình dựa trên các đối tượng (object) – mô phỏng sự vật, sự việc trong thế giới thực.
• Lớp (class): Là bản thiết kế (khuôn mẫu) cho đối tượng, mô tả các thuộc tính (properties) và hành vi (methods).
• Đối tượng (object): Là thể hiện cụ thể được tạo ra từ lớp.
• Thuộc tính (Attribute): Dữ liệu, đặc điểm của đối tượng (ví dụ: tên, tuổi).
• Phương thức (Method): Hành vi, chức năng mà đối tượng có thể thực hiện.
• Khởi tạo đối tượng: Dùng từ khóa new để tạo đối tượng từ lớp.

---

2. Ví dụ minh họa cơ bản

Bước 1:

• Tạo dự án java mới đặt tên là DemoOOP
• Tạo 2 package là: lop và test

Bước 2: Click phải chuột vào package lop và tạo class đặt tên SinhVien

package lop;

class SinhVien {
    // Thuộc tính
    String hoTen;
    int tuoi;

    // Phương thức
    void hienThiThongTin() {
        System.out.println("Họ tên: " + hoTen + ", Tuổi: " + tuoi);
    }
}

Bước 3: Click phải chuột vào package test và tạo class đặt tên TestSinhVien

package test;

import lop.SinhVien;

public class TestSinhVien {
    public static void main(String[] args) {
        // Tạo đối tượng sinh viên
        SinhVien sv1 = new SinhVien();
        sv1.hoTen = "Nguyễn Văn A";
        sv1.tuoi = 20;

        // Gọi phương thức
        sv1.hienThiThongTin();
    }
}

Bước 4: Chạy class TestSinhVien bằng cách nhấn F11 hoặc click phải chuột giữa class và chọn Run as -> 1. Java Application

👉 Kết quả:

Họ tên: Nguyễn Văn A, Tuổi: 20

---

3. 5 Bài tập tham khảo thêm (Làm tương tự như bài trên)

Bài tập 1: Lớp Học Sinh

• Tạo lớp HocSinh với thuộc tính: tên, điểm toán, điểm văn.
• Viết phương thức in ra thông tin học sinh.

Gợi ý code:

• Tạo class HocSinh trong package lop
• Tạo class BaiTap1 trong package test

package lop;

class HocSinh {
    String ten;
    double diemToan;
    double diemVan;

    void hienThi() {
        System.out.println("Tên: " + ten + ", Toán: " + diemToan + ", Văn: " + diemVan);
    }
}

package test;
import lop.HocSinh;

public class BaiTap1 {
    public static void main(String[] args) {
        HocSinh hs1 = new HocSinh();
        hs1.ten = "Nguyễn Văn A";
        hs1.diemToan = 8.5;
        hs1.diemVan = 7.0;

        HocSinh hs2 = new HocSinh();
        hs2.ten = "Trần Thị B";
        hs2.diemToan = 6.5;
        hs2.diemVan = 8.0;

        hs1.hienThi();
        hs2.hienThi();
    }
}

---

Bài tập 2: Tính điểm trung bình

• Nâng cấp lớp HocSinh: thêm phương thức tinhDiemTrungBinh().
• Xuất ra tên + điểm trung bình.

Gợi ý code:

• Tạo class HocSinh2 trong `package lop
• Tạo class BaiTap2 trong package test

package lop;

class HocSinh2 {
    String ten;
    double diemToan;
    double diemVan;

    double tinhDiemTrungBinh() {
        return (diemToan + diemVan) / 2;
    }

    void hienThi() {
        System.out.println("Tên: " + ten + ", Điểm TB: " + tinhDiemTrungBinh());
    }
}

package test;

import lop.HocSinh2;

public class BaiTap2 {
    public static void main(String[] args) {
        HocSinh2 hs = new HocSinh2();
        hs.ten = "Nguyễn Văn C";
        hs.diemToan = 9.0;
        hs.diemVan = 7.5;

        hs.hienThi();
    }
}

---

Bài tập 3: Lớp Hình Chữ Nhật

• Thuộc tính: chiều dài, chiều rộng.
• Phương thức: tính diện tích, tính chu vi.
• Viết chương trình tạo 2 hình chữ nhật, so sánh diện tích.

Gợi ý code:

• Tạo class HinhChuNhat trong package lop
• Tạo class BaiTap3 trong package test

package lop;

class HinhChuNhat {
    double chieuDai;
    double chieuRong;

    double tinhDienTich() {
        return chieuDai * chieuRong;
    }

    double tinhChuVi() {
        return (chieuDai + chieuRong) * 2;
    }
}

package test;

import lop.HinhChuNhat;

public class BaiTap3 {
    public static void main(String[] args) {
        HinhChuNhat hcn1 = new HinhChuNhat();
        hcn1.chieuDai = 5;
        hcn1.chieuRong = 3;

        HinhChuNhat hcn2 = new HinhChuNhat();
        hcn2.chieuDai = 4;
        hcn2.chieuRong = 6;

        System.out.println("Hình 1 - Diện tích: " + hcn1.tinhDienTich() + ", Chu vi: " + hcn1.tinhChuVi());
        System.out.println("Hình 2 - Diện tích: " + hcn2.tinhDienTich() + ", Chu vi: " + hcn2.tinhChuVi());

        if (hcn1.tinhDienTich() > hcn2.tinhDienTich()) {
            System.out.println("Hình 1 có diện tích lớn hơn.");
        } else if (hcn1.tinhDienTich() < hcn2.tinhDienTich()) {
            System.out.println("Hình 2 có diện tích lớn hơn.");
        } else {
            System.out.println("Hai hình có diện tích bằng nhau.");
        }
    }
}

Bài tập 4: Lớp Nhân Viên

• Thuộc tính: họ tên, lương cơ bản, hệ số.
• Phương thức: tính lương thực lĩnh = lương cơ bản × hệ số.
• Nhập danh sách 3 nhân viên, in ra người có lương cao nhất.

Gợi ý code:

• Tạo class NhanVien trong package lop
• Tạo class BaiTap4 trong package test

package lop;

class NhanVien {
    String hoTen;
    double luongCoBan;
    double heSo;

    double tinhLuong() {
        return luongCoBan * heSo;
    }
}

package test;

import java.util.Scanner;
import lop.NhanVien;

public class BaiTap4 {
    public static void main(String[] args) {
        Scanner sc = new Scanner(System.in);
        NhanVien[] ds = new NhanVien[3];

        for (int i = 0; i < 3; i++) {
            ds[i] = new NhanVien();
            System.out.println("Nhập thông tin nhân viên " + (i+1));
            System.out.print("Họ tên: ");
            ds[i].hoTen = sc.nextLine();
            System.out.print("Lương cơ bản: ");
            ds[i].luongCoBan = sc.nextDouble();
            System.out.print("Hệ số: ");
            ds[i].heSo = sc.nextDouble();
            sc.nextLine(); // bỏ dòng
        }

        NhanVien max = ds[0];
        for (int i = 1; i < 3; i++) {
            if (ds[i].tinhLuong() > max.tinhLuong()) {
                max = ds[i];
            }
        }

        System.out.println("Nhân viên có lương cao nhất: " + max.hoTen + " - " + max.tinhLuong());
        sc.close();
    }
}

---

Bài tập 5: Quản lý Sách (nâng cao hơn)

• Tạo lớp Sach với các thuộc tính: tên sách, tác giả, giá.
• Viết lớp ThuVien chứa danh sách các sách (dùng ArrayList).
• Thêm chức năng: thêm sách, hiển thị toàn bộ, tìm sách theo tên.

Gợi ý code:

• Tạo class Sach và ThuVien trong package lop
• Tạo class BaiTap5 trong package test

package lop;

class Sach {
    String tenSach;
    String tacGia;
    double gia;

    void hienThi() {
        System.out.println("Tên sách: " + tenSach + ", Tác giả: " + tacGia + ", Giá: " + gia);
    }
}

package lop;

class ThuVien {
    ArrayList<Sach> danhSach = new ArrayList<>();

    void themSach(Sach s) {
        danhSach.add(s);
    }

    void hienThiTatCa() {
        for (Sach s : danhSach) {
            s.hienThi();
        }
    }

    void timSachTheoTen(String ten) {
        boolean found = false;
        for (Sach s : danhSach) {
            if (s.tenSach.equalsIgnoreCase(ten)) {
                s.hienThi();
                found = true;
            }
        }
        if (!found) {
            System.out.println("Không tìm thấy sách có tên: " + ten);
        }
    }
}

package test;

import java.util.ArrayList;
import java.util.Scanner;

import lop.ThuVien;
import lop.Sach;

public class BaiTap5 {
    public static void main(String[] args) {
        Scanner sc = new Scanner(System.in);
        ThuVien tv = new ThuVien();

        while (true) {
            System.out.println("\n--- MENU ---");
            System.out.println("1. Thêm sách");
            System.out.println("2. Hiển thị tất cả sách");
            System.out.println("3. Tìm sách theo tên");
            System.out.println("4. Thoát");
            System.out.print("Chọn: ");
            int chon = sc.nextInt();
            sc.nextLine();

            switch (chon) {
                case 1:
                    Sach s = new Sach();
                    System.out.print("Tên sách: ");
                    s.tenSach = sc.nextLine();
                    System.out.print("Tác giả: ");
                    s.tacGia = sc.nextLine();
                    System.out.print("Giá: ");
                    s.gia = sc.nextDouble();
                    sc.nextLine();
                    tv.themSach(s);
                    break;
                case 2:
                    tv.hienThiTatCa();
                    break;
                case 3:
                    System.out.print("Nhập tên sách cần tìm: ");
                    String ten = sc.nextLine();
                    tv.timSachTheoTen(ten);
                    break;
                case 4:
                    System.out.println("Thoát chương trình.");
                    sc.close();
                    return;
                default:
                    System.out.println("Chọn sai, vui lòng nhập lại.");
            }
        }
    }
}